1 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. To święto tych wszystkich ludzi, którzy po 1944 roku nie zgodzili się, by Polską rządziła komunistyczna władz. Nie złożyli broni, podjęli nierówną walkę z reżimem komunistycznym. Za tę postawę wielu z nich zapłaciło najwyższą cenę.
W całym kraju, także w powiecie górowskim, odbywało się tego dnia szereg uroczystości upamiętniających ofiary stalinowskiego terroru oraz „Żołnierzy Wyklętych – Niezłomnych Bohaterów” walczących o wolną Polskę.
Mianem „żołnierzy wyklętych” lub inaczej „niezłomnych” określa się członków oddziałów, które po zakończeniu II wojny światowej wchodziły w skład antykomunistycznego podziemia. Żołnierze wyklęci nie godzili się na porządek ustanowiony w Polsce w wyniku zakończenia II wojny światowej, za co przez długie lata ścigani byli przez władze komunistyczne. Wielu z nich zostało skazanych na karę śmierci lub długoletnie więzienie. Komunistyczny aparat bezpieczeństwa bezwzględnie zwalczał wszelkie przejawy antykomunistycznego oporu.
Dopiero w 2011 roku ustanowiony został Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Obchodzony jest on w dniu 1 marca - w rocznicę wykonania wyroku śmierci na ostatnich dowódcach Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.
W Liceum Ogólnokształcącym w Górze od wielu lat uczniowie i nauczyciele realizują szereg inicjatyw by uczcić pamięć niezłomnych bohaterów walk o wolną Polskę.
Delegacja uczniów i nauczycieli LO w Górze pod przewodnictwem dyrektora LO w Górze pani Magdaleny Mielczarek złożyła wiązankę kwiatów i zapaliła znicze na grobie Władysławy Świętorzeckiej, łączniczki Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej, działaczki podziemia niepodległościowego po II wojnie światowej na ziemi górowskiej w konspiracyjnej organizacji „Związek Walki Zbrojnej - Armia Krajowa”.
Kolejną inicjatywą obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” było aktywne uczestnictwo młodzieży w X edycji Biegu Tropem Wilczym 2022 organizowanej przez Fundację Wolność i Demokracja. To największy bieg pamięci w Polsce, który jest coraz bardziej popularny także poza granicami naszego kraju. Liczby z 2020 roku mówią same za siebie: ponad 75 tysięcy biegaczy w 360 miejscowościach w Polsce i na świecie. Uczniowie mieli do przebiegnięcia dystans 1963 metrów – stanowiące upamiętnienie śmierci ostatniego Wyklętego Józefa Franczaka, pseudonim „Lalek”. Wystartowało 27 biegaczy i podobnie jak w wielu biegach masowych samo uczestnictwo było już zwycięstwem, niezwykle cennym, bo upamiętniającym wszystkich bojowników o „wolną i niepodległą Polskę”. Bieg zorganizował pan Mariusz Dziewic, nauczyciel wychowania fizycznego w LO w Górze.
Na zajęciach historii ppan Tomasz Woźniczka zaprezentował film „dokumentalny „:Żołnierze Wyklęci” i przybliżył uczniom sylwetki znanych postaci podziemia antykomunistycznego m.in. rotmistrza Witolda Pileckiego, mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, mjr Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka, Danuty Siedzikówny ps. „Inka”, ppor. Feliksa Selmanowicza ps „Zagończyk”, Mariana Biernaciaka ps. „Orlik”, ppłk Anatola Radziwonika ps. „Olech”, Stanisława Kasznicy, Stanisława Mieszkowskiego, Stefana Nowaczka ps. „Wilk”, ppłk Łukasza Cieplińskiego ps. „Pług” i ostatniego „żołnierza podziemia niepodległościowego Józefa Franczaka ps. „Lalek”.
Tekst: Tomasz Woźniczka
Zdjęcia: LO Góra
„Żołnierze niezłomni nie walczyli z Polską i Polakami, jak próbowano nam wmówić. Oni walczyli o Polskę i o Polaków. Nie opuścili swojej Ojczyzny – za nią cierpieli, za nią umierali. Nasz hołd i pamięć o nich jest wyrazem szacunku dla wszystkiego, co w ponadtysiącletnich dziejach naszego państwa i narodu stanowiło o wielkości i wyjątkowości Polaków, a także o naszej pozycji w Europie. Dziś marzenia Żołnierzy Wyklętych o Polsce chcemy i możemy urzeczywistnia - Prezydent RP Andrzej Duda.
Młodzież z górowskiego Hufca Pracy Pamięta o swoich Bohaterach! I stara się przybliżyć ich sylwetki –historię społeczności lokalnej. W tym roku wraz ze Stowarzyszeniem Patriotyczna Góra przygotowali Wystawę pt. „ Przywróćmy ich Pamięć – Żołnierze Wyklęci- Bohaterowie Niezłomni”. W 28 lutego 2022 przystąpiliśmy wspólnie do instalacji wystawy w zabytkowej Wieży Głogowskiej w Górze – odpowiedniej inscenizacji zimne mury- czerwona cegłą. Tą przestrzeń wypełniły zdjęcia – wizerunki Naszych Bohaterów a przy nich znicze biało-czerwone symbol Pamięci .
01 marca 2022 roku punktualnie o godzinie 9.00 otworzyły się z hukiem stare drzwi wieży. Na dole już czekała młodzież aby zobaczyć wystawę. Witały ich pieśni o żołnierzach wyklętych. Szli powoli krętymi schodami by dotrzeć do celu- wystawy. Tu czekała ich lekcja historii w otoczeniu zdjęć, mundurów, broni , książek i ulotek. Każdy eksponat można było dotknąć. O naszych bohaterach opowiadał Prezes Stowarzyszenia Patriotyczna Góra Robert Świerszcz za co z całego serca dziękujemy!
Wielu z naszych bohaterów poległo z bronią w ręku, innych więziono i poddawano okrutnym torturom. Nie każdy z nas jest w stanie wyobrazić sobie, przez jakie cierpienia, męki i krzywdy musieli przejść nasi niezłomni bohaterowie. Takich osób, które zasługują na szacunek, podziw i hołd jest bardzo wiele: Rotmistrz Witold Pilecki, Major Hieronim Dekutowski „Zapora”, Danuta Siedzikówna „Inka” Feliks Salmanowicz „Zagończyk”, Jan Rodowicz „Anoda” ,Józef Franczak ps. "Laluś" to ten ostatni, który zginął w walce 1963 roku. Prezydent Lech Kaczyński korzystając ze swego konstytucyjnego uprawnienia do inicjatywy ustawodawczej, w 2010 roku złożył na ręce marszałka Sejmu projekt ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, jako święta państwowego, które będzie obchodzone w dniu 1 marca każdego roku. Uzasadnienie dołączone do projektu ustawy głosiło, że ustanowienie święta „jest wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji patriotycznych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny (...). Narodowy Dzień pamięci „Żołnierzy Wyklętych” to także wyraz hołdu licznym społecznościom lokalnym, których patriotyzm i stała gotowość ofiar na rzecz idei niepodległościowej pozwoliły na kontynuację oporu na długie lata”. Po śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego prezydent Bronisław Komorowski podtrzymał projekt. 3 lutego 2011 roku Sejm uchwalił ustawę o ustanowieniu dnia 1 marca Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Data ta jest nieprzypadkowa – 1 marca 1951 w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 rok.
Żołnierze Niezłomni walczyli o wolność ojczyzny ale nie doczekali wolnej Polski. Zginęli bohatersko, a wielu z nich nie ma nawet swoich grobów. Przez lata komunistycznej władzy byli wyszydzani i upokarzani, byli skazani na zapomnienie. Jednak pamięć o nich nie zginęła.
Jeśli jeszcze nie widziałeś naszej wystawy to nic straconego jest dostępna dla zwiedzających Wieżę Głogowską w Górze do 30 kwietnia- Zapraszamy!
Tekst: Zofia Świerszcz
Zdjęcia: Magdalena Gronowicz i Zofia Świerszcz
